Hasta Hakları Yasa Tasarısı

Genel Kurallar

“Ayrımcılık”, ırk, cinsiyet, din, politik görüş, ulusal veya toplumsal köken ulusal azınlık statüsünde topluluk veya kişisel antipati temelinde kişilere farklı davranmayı, anlatır.

“Bakan”, Sağlık işleri ile görevli Bakanı anlatır

“Bakanlık”, Sağlık işleri ile görevli Bakanlığı anlatır.

“Bilgilendirme” Bireyin; sağlık durumu, kendisine uygulanacak vücut bütünlüğüne müdahale gerektiren tanı ve tedavi yöntemleriyle, bunların faydaları ve muhtemel riskleri, diğer tıbbi müdahale ve tedavi yöntemleri, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları ve hastalığın seyri, neticeleri ve öngörülemeyen acil durumlarda önerilen tedavinin dışına çıkma konularında ayrıntılı ve yazılı olarak bilgilendirilmesini anlatır.

“Bilgilendirilmiş  Rıza”, doktor ve/veya diğer sağlık personeli tarafından veya aracılığı ile uygulanacak her türlü tıbbi müdahale öncesinde, hastanın  tanı ve tedavinin risk ve faydaları hakkında açık ve anlaşılır bir biçimde bilgilendirilmesinin ardından kişinin hiçbir baskı altında kalmadan,  bilinçli, gönüllü olarak  tıbbi müdahaleye onay vermesini anlatır.

“Hasta”, Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan ve vücut bütünlüğüne yönelik tıbbi tanı ve tedavi yapılması planlanan kimseyi anlatır.

“Hasta hakları”, Sağlık hizmetlerinden faydalanma ve kullanma ihtiyacı bulunan bireylerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip oldukları ve başta sağlıklı yaşama hakkı Anayasa, uluslararası anlaşmalar, yasalar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını ifade eder.

“Hasta yakını, vasisi,velisi”, Hasta adına hareket edebilen, karar verebilen bireyi anlatır.

“Kurul”, Bu Yasanın 44’üncü maddesiyle oluşturulan Hasta Hakları Kurulu’nu anlatır.

“Personel”, sağlık hizmetlerinin resmi veya özel sağlık kurum veya kuruluşlarında sunulmasına bakılmaksızın, sağlık hizmeti sunulmasına iştirak eden kişileri anlatır.

“Sağlık hizmeti”, kamuda ve özelde verilen tıbben koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici hizmetleri anlatır.

“Sağlık kurum ve kuruluşu”, K.K.T.C. sınırları içerisinde bulunan ve sağlık hizmeti sunulan kamu ve özel bütün hastane, dispanser, klinik, muayenehane ve tababet mesleği icra edilen diğer yerleri anlatır.

“Tıbbi müdahale”, hastanın vücut bütünlüğüne yönelik olarak yapılan her türlü müdahaleyi, iç organların tıbbi cihazlarla tetkik ve muayene edilmesini ve hasta mahremiyetine özen gösterilmesi gereken müdahaleleri anlatır.

Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasında Uyulacak İlkeler

Sağlık Hizmetlerinden Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma

(1)Bedeni, ruhi ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaşama hakkının, en temel insan hakkı olduğu, hizmetin her safhasında daima göz önünde bulundurulur. Hasta haklarının uygulanma ve gözetimi,  doğrudan devletin sorumluluğu altındadır.

(2)Herkesin yaşama maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına haiz olduğu ve hiçbir kimse veya mercinin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur.

(3)Sağlık hizmetinin verilmesinde, hastaların, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi, düşünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile sair farklılıkları dikkate alınmaz ve ayrımcılık yapılamaz. Ancak çocuk yaşta olanlar, piskiyatri hastaları ve sağlıkları nedeni ile bilinçleri kapalı olan dezavantajlı hastalar lehine, bu hakkı kullanırken çoğunlukla gerçekten eşit olma şansını yakalayabilecekleri uygulamalar, ayrıcalık olarak yorumlanamaz.

(4)Sağlık hizmetleri; herkesin kolayca ulaşabileceği şekilde planlanıp düzenlenir ve kesintisiz olmasına özen gösterilir.

(5)Tıbbi zorunluluklar ve yasalarda yazılı haklar dışında, kişinin onayı olmaksızın vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz.

(6)Kişi, onayı ve Bakanlığın izni olmaksızın tıbbi araştırmalara tabii tutulamaz.

(7)Yasa ile müsade edilen haller ile tıbbi zorunluluklar dışında, hastanın özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.

(8)Tababet ilkeleri ve tababetle ilgili mevzuata aykırı ve aldatıcı mahiyette teşhis ve tedavi yapılamaz.

Bakım Hakkı

(2)Hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak teşhisin konulmasını, tedavisin yapılmasını ve bakımını istemek hakkına sahiptir. Tababetin ilkelerine ve tababet ile ilgili mevzuat kurallarına aykırı veya aldatıcı mahiyette teşhis ve tedavi yapılamaz.

(3)Personel, hastanın durumunun gerektirdiği tıbbi özeni gösterir. Hastanın hayatını kurtarmak veya sağlığını korumak mümkün olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalışmak zorunludur.

Hastalara Ait Haklar

Sağlık

Personelini Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı

7

(2)Acil durum dışında, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olup da belirlenen sevk zincirine uymayanlar arada oluşacak ücret farkını kendileri karşılar.

(3)Hastanın sağlık kuruluşunda kalmasında tıbben fayda bulunmayan veya bir başka sağlık kuruluşuna nakli gerekli olan hallerde, durum hastaya, hastaya bildirilmeyecek durumlarda ise velisi, vasisi veya yetki verdiği kişilere açıklanır. Nakilden önce, gereken bilgiler nakil talebinde bulunulan veya tıbben uygun görülen sağlık kuruluşuna, sevki yapılır. Her iki durumda da hizmetin aksamadan ve kesintisiz olarak verilmesi esastır.

(1) Hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir.

(2)Mevzuat ile belirlenmiş usüllere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu istemek hakkı vardır.

(3)Personeli seçme, tabibi değiştirme ve konsültasyon isteme hakları kullanıldığında, mevzuat ile belirlenen ücret farkı, bu hakları kullanan hasta tarafından karşılanır.

(2)Hasta; sağlık durumunu, kendisine uygulanacak tıbbi işlemleri, bunların faydaları ve muhtemel sakıncaları, alternatif tıbbi müdahale usülleri, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları ve hastalığın seyri ve neticeleri konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir.

(3)Sağlık durumu ile ilgili gereken bilgiyi, bizzat hasta veya hastanın küçük, temyiz kudretinden yoksun veya kısıtlı olması halinde velisi veya vasisi isteyebilir. Hasta, sağlık durumu hakkında bilgi almak üzere bir başkasına da yetki verebilir. Gerek görülen hallerde yetkinin belgelendirilmesi istenilebilir. Hasta, tedavisi ile ilgilenen tabip dışında bir başka tabipten de sağlık durumu hakkında bilgi alabilir.

(4) Bütün bu sağlık kurum ve kuruluşları, hastayı birinci fıkra uyarınca bilgilendirmek için yeterli teknik donanıma haiz birimi oluşturmak; bu birimde, hastaya kesin ve yeterli bilgi verebilecek nitelik ve ehliyete sahip personeli daimi olarak istihdam etmek ve hastanın ihtiyacı olan birimlere kolayca ulaşabilmesini temin etmek üzere, kuruluşun uygun yerlerinde bilgilendirici tabela, broşür ve işaretler bulundurmak gibi tedbirleri almak zorundadırlar.

(5) Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.

(6)Hastanın manevi yapısı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimalinin bulunması ve hastalığın seyrinin ve sonucunun vahim görülmesi hallerinde, teşhisin saklanması caizdir.

(7)Hastaya sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabipler ve diğer personel kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi vermek zorundadır. Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu veya “epikriz raporu” isteme hakkı vardır. Tabibi değiştirme ve konsültasyon isteme hakları kullandığında, mevzuat ile belirlenen ücret farkı, bu hakları kullanan hasta tarafından karşılanır

Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme

Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım

Tıbbi Özen Gösterilmesi

Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma

14.

13 Sağlık kurum ve kuruluşlarının imkanları ölçüsünde hastalara dini

vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alı alınır.

Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, başkalarını rahatsız etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir. Bunun için, sağlık kurum ve kuruluşlarında uygun zaman ve mekan belirlenir.

İfadeye muktedir olmayıp da dini inancı bilinen ve kimsesiz olan agoni halindeki hastalar için de, talep şartı aranmaksızın, dini inançlarına uygun olan din görevlisi çağrılır.

Bu hakların nasıl ve ne zaman kullanılacağı ve bu konuda alınacak tedbirler, sağlık kuruluşunun çalışma usul ve esaslarını gösteren mevzuatta ayrıca düzenlenir.

Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı

Genel Olarak Bilgi İsteme

(2)Sağlık durumu ile ilgili gereken bilgiyi, bizzat hasta veya hastanın küçük, temyiz kudretinden yoksun veya kısıtlı olması halinde velisi veya vasisi isteyebilir.

(3) Hasta, sağlık durumu hakkında bilgi almak üzere bir başkasına da yetki verebilir. Gerek görülen hallerde yetkinin belgelendirilmesi istenilebilir.

(1)Bilgi, bireyin anlayabileceği şekilde, sosyo-kültürel düzeyine uygun, tıbbi terimler kullanılmadan, mümkün olduğunca sadeleştirerek, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden, hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.

(2)Birey; sağlık durumu konusunda sözlü olarak tıbbi müdahaleyi yapacak hekim tarafından bilgilendirilir,  anlatılanlar hastanın isteği üzerine yazılı halde hastaya sunulur.

(3)Birey, yapılacak tıbbi müdahale hakkında bilgilendirilerek, varsa kendisine tanınan müdahale seçenekleri arasından seçim yapabilmesine imkân tanınır.

(4) Bilgilendirme amacıyla aktarılan bilginin, yeterince anlaşılır ve açık olması ile hasta tarafından sorulacak soruların ilgili hekim tarafından cevaplandırılması zorunludur.

(5)Bilgi; bireyin yaşına, olgunluğuna ve tecrübelerine uygun olarak verilir. Gerektiği hallerde tercüman kullanılır.

(6)Hekim bilgilendirme yaparken, gerçekleri söylemeli ancak bireyi tedirgin edecek, korkutacak üsluptan kaçınmalıdır.

(7)Hekim, bireyi bilgilendirirken, onun anlayabileceğ i bir tarzda olmasına özen göstermeli, bilgileri yavaş yavaş ve gerekli tekrarları yaparak, tarafsız vermeli ve ders verir şekilde olmamasına dikkat etmelidir.

(8)Bireye anlatılanları anlayıp anlamadığı sorulur, kendi ifadesiyle tekrar ettirilir ve anlaşılmayan hususlar tekrar anlatılır.

(9)Hastanın veya yakınlarının bilgilendirilme hakkının kullanımını engelleyecek, sınırlandıracak veya ortadan kaldıracak bir düzenleme ya da uygulama yapılamaz.

(10)Sağlık durumu ile ilgili gereken bilgi, bizzat hasta veya hasta adına hareket edenler; hastanın, küçük, ayırt etme gücünden yoksun veya kısıtlı olması halinde kanuni temsilcisi tarafından istenebilir.

(11)Hasta, sağlık durumu hakkında bilgi almak ve tıbbi müdahaleye rıza göstermek üzere bir başkasına da yetki verebilir. Verilen yetkinin belgelendirilmesi gereklidir.

(12)Hasta, tedavisi ile ilgilenen hekim dışında bir başka hekimden de sağlık durumu hakkında bilgi alabilir.

(1)Önerilen tedavinin içeriği,

(2)Önerilen tedavinin amacı ve başarılı olma şansı,

(3)Önerilen tedavinin avantajları ve riskleri,

(4)Önerilen tedavinin varsa alternatifleri,

(5)Önerilen tedavinin potansiyel sonuçları,

(6)Tedavinin red edilmesi durumunda ortaya çıkabilecek riskleri,

(7)İyeleştikten sonra beklenen büyük problemler ve hastanın normal yaşamına ve günlük aktivitelerine dönebilmesi için gerekli olan             süreyi,

(8)Önerilen tedaviyi hastaya uygulayacak olan sağlık hizmeti sunucusunun kimlik bilgileri ve profesyonel deneyimleri,

(9) Kullanılacak ilaçların özellikleri, süresi, kullanım şekli, yan etkileri ve ilaçların etkileşimleri,

(10)Tedavi sonrası sağlığı için istenilen yaşam tarzı ve evde bakım şekli,

(11)Gerektiğinde yeniden aynı konuda tıbbi yardıma nasıl ulaşacağı,          hususlarını içermelidir.

(2)Hastaya veya yakınlarına, hastanın sağlık durumu hakkında bilgi verilip verilmemesi, yukarıdaki fıkrada belirtilen şartlar çerçevesinde tabibinin takdirine bağlıdır.

(3)Tedavisi olmayan bir teşhis, ancak bir tabip tarafından ve tam bir ihtiyat içinde hastaya hissettirilebilir veya bildirilebilir. Hastanın aksi yönde bir talebinin bulunmaması veya açıklanacağı şahsın önceden belirlenmemesi halinde, böyle bir teşhis ailesine bildirilir.

Mahremiyete Saygı Gösterme Hakkı, Rıza Olmaksızın Tıbbı Muameleye Tabi Tutulmama, Bilgilerin Gizli Tutulması

(1) Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu istemek hakkı;

(A)Hastanın, sağlık durumu ile ilgili tıbbi değerlendirmelerin gizlilik içerisinde yürütülmesini,

(B) Muayenenin, teşhisin, tedavinin ve hasta ile doğrudan teması gerektiren diğer işlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleştirilmesini,

(C)Tıbben sakınca olmayan hallerde yanında bir yakınının bulunmasına izin verilmesini,

(Ç)Tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kimselerin, tıbbi müdahale sırasında bulunmamasını,

(D)Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın şahsi ve ailevi hayatına müdahale edilmemesini,

(E)Sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulmasını, kapsar.

(2) Eğitim verilen sağlık kurum ve kuruluşlarında, hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olmayanların tıbbi müdahale sırasında bulunması gerekli ise; önceden veya tedavi sırasında bunun için hastanın ayrıca rızası alınır.

(3) Kural olarak; Ölüm olayı, mahremiyetin bozulması hakkını vermez. Karar verme yetisi olan bir hastanın ölümünden önce gizliliğin korunması yönünde açıkça bir talebi olduğu durumda, bu talebe saygı gösterilmesi gerekir. Ancak, sağlık çalışanının, hastanın ölümünden sonra açıklama yapmasının gerekli olabileceğini veya kendisinden bunun istenebileceğini düşündüğü durumlarda ya da açıklama için sağlık çalışanından talepte bulunulması halinde, şayet hasta sağlık çalışanına bu konuya yönelik bir talimat vermemiş ise sağlık çalışanı bu konuyu üçüncü kişilere açıklama yapılmasının veya yasal olarak koruma altında bulunan kamu yararı için açıklama yapılmasının mümkün olduğu bir durum olarak değerlendirebilir.

(2)Bir suç işlediği veya buna iştirak ettiği şüphesi altında bulunan kişinin işlediği suçun muhtemel delillerinin, mağdurun vücudunda olduğu düşünülen hallerde; bu delillerin ortaya çıkarılması için mağdurun tıbbi eyleme tabi tutulması, iki hâkimin ortak kararına bağlıdır. Gecikmesinde sakınca bulunmayan hallerde de eylem Mahkeme iznine tabi olarak yapılır.

(3) Bilgilendirilmiş Rıza Olmaksızın Tıbbi Muamele İstisnaları;

(A)Bireyin rıza beyanında bulunamayacağı ve kanuni temsilcisinin bulunmadığı veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlarından birisi tehdit altına girecek ise, yaşamsal riskin olduğu durumlarda hekim, izne gerek duymadan hemen yaşam kurtarıcı tıbbi müdahaleyi yapar. Hastanın bilinci açılmaya başlayınca, daha sonraki tıbbi işlemler için (ameliyat vs.) yeterlik durumuna göre mümkün olduğunca bilgilendirme ve izin işlemine başvurulur.

(B)İntihar girişiminin olduğu durumlarda, bilinci kapalı hastaya, hekim kurtarıcı tıbbi müdahalede bulunması zorunludur.

(C)Acil durumlarda rıza şartı aranmaz. Yeterli reddin yokluğu durumunda, rızanın verildiği farz edilir.

Bilgilerin Gizli Tutulması

(2)Kişinin rızasına dayansa bile, kişilik haklarından bütünüyle vazgeçilmesi, bu hakların başkalarına devri veya aşırı şekilde sınırlanması neticesini doğuran hallerde bilginin açıklanması, bunları açıklayanın hukuki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

(3)Hukuki ve ahlaki yönden geçerli ve haklı bir sebebe dayanmaksızın hastaya zarar verme ihtimali bulunan bilginin tebliğ edilmesi, personelin ve diğer kimselerin hukuki ve cezai sorumluluğunu da gerektirir.

(4)Araştırma ve eğitim amacı ile yapılan faaliyetlerde de hastanın kimlik bilgileri, rızası olmaksızın açıklanamaz.

Hastanın Onay Hakkı

(2)Kanuni temsilci tarafından muvafakat verilmeyen hallerde, tıbbi müdahale gerekli ise, velayet ve vesayet altındaki hastaya tıbbi müdahalede bulunabilmesi; mahkeme kararına bağlıdır.

(3)Kanuni temsilciden veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmediği taktirde hayati organlarından birisi tehdit altına girecek ise,  izin şartı aranmaz. (4)Yukarıdaki fıkralarda belirtilen ve hayati organlarından birisi tehdit edilen acil haller haricinde, onayın her zaman geri alınması mümkündür. Onayın geri alınması, hastanın tedaviyi reddetmesi anlamına gelir. Onayın müdahale başladıktan sonra geri alınması, ancak tıbbi yönden sakınca bulunmaması şartına bağlıdır.

(5)Onay alınırken hastanın veya kanuni temsilcisinin tıbbi müdahalenin konusu ve sonuçları hakkında bilgilendirilip aydınlatılması esastır.

(6)Hastanın, uygulanacak tıbbi müdahale için verdiği onay, bu müdahalenin gerektirdiği sair tıbbi işlemleri de kapsar. Ancak, tıbbi işlemlerin uygulanmasında, bu Yasada ve diğer mevzuatlarda belirlenen hakların ihlal edilmemesi için azami ihtimam gösterilir.

55/1991

(2) Ölüden organ ve doku alınma şartı ve cesetlerinin bilimsel amaçların muhafazası hususlarında aynı yasanın 16’nci maddesi kuralları saklıdır.

(2)Tıbbi araştırmalardan beklenen tıbbi fayda ve toplum menfaati, üzerinde araştırma yapmasına onay gösteren gönüllünün hayatından ve vücut bütünlüğünün korunmasından üstün tutulmaz.

(3)Gönüllünün tıbbi araştırmaya onay göstermiş olması, bu araştırmada görev alan personelin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Tıbbi Araştırmalar ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

Gönüllünün Korunması ve Bilgilendirilmesi, Küçüklerin ve Mümeyyiz Olmayanların Durumu, İlaç ve Terkiplerin Araştırma Amacıyla Kullanımı

(2) Araştırmanın gönüllüye vereceği muhtemel zararlar önceden tespit edilmediği takdirde; gönüllü onayı bulunsa dahi, araştırma konusu yapılamaz.

(3)Gönüllü; araştırmanın maksadı, usulü, muhtemel faydaları ve zararları araştırmaya iştirak etmekten vazgeçebileceği ve araştırmanın her safhasında başlangıçta verdiği onayı geri alabileceği hususlarında, önceden yeterince bilgilendirilir.

(2)Faydaları bulunması şartı ile reşit ve mümeyyiz olmayanlar üzerinde tıbbi araştırma yapılması, velilerinin veya vasilerinin rızasına bağlıdır.

Güvenliğin Sağlanması Hakkı

(1)Herkesin, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu isteme hakları vardır.

(2)Bütün sağlık kurum ve kuruluşları, hastaların ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının can ve mal güvenliklerinin korunması ve sağlanması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

(3)Tutuklu ve hükümlülerin sağlık kurum ve kuruluşlarında muhafazaları ile ilgili diğer yasa kuralları saklıdır.

İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret

(2)Sağlık hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakınlarına ve ziyaretçilere güler yüzlü, nazik şefkatli ve sağlık hizmetleri ile ilgili mevzuat ve bu Yasa kurallarına uygun şekilde davranmak zorundadır.

(3)Sağlık hizmetlerinin her safhasında, hastalara, onların bedeni ve ruhi durumları dikkate alınarak, hangi işlemin neden ve nasıl yapıldığı, yapılacağı ve bekletilmeleri söz konusu ise, bekletilmenin sebepleri hususunda gerekli ve yeterli bilgi verilir.

(4)Sağlık kurum ve kuruluşlarında, insan haysiyetine yakışır gereken her türlü hijyenik şartların sağlanması, gürültünün ve rahatsız edici diğer bütün etkenlerin bertaraf edilmesi esastır. Gerektiğinde, bu hususlar hasta tarafından talep konusu yapılabilir.

(5)Hasta ziyaretçilerinin kabul edilmesi, kurum veya kuruluşça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ve hastaların huzur ve sükûnlarını bozacak fiil ve tutumlara sebebiyet vermeyecek şekilde gerçekleştirilir ve bu konuda gereken tedbirler alınır.

Refakatçi Bulundurma

(A)Koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesinde,

(B)Tıbbi sebeplerden dolayı sağlık kuruluşuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen hallerde,

(C)Tabii afetler gibi olağanüstü hallerde.

(2)Hizmetin sağlık kuruluşu dışında verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir.

(4)Şikâyetlerde bulunanların ayrıca dava hakları da vardır. (5)Şikâyetler standart prosedürler takip edilerek yapılmalı ve bağımsız teşkilatlar ve/veya organizasyonlar tarafından kolaylaştırılarak davanın yasal takibi konusunda hastayı engellememelidir.

Sağlık Kurum ve Kuruluşları ile Personel ve Hastaların Sorumlulukları

Sağlık Kurum ve Kuruluşları ile Personel ve Hastaların Sorumluluğu

(1)Bilgi verme:  Hasta, mevcut şikayetleri, geçirdiği hastalıklar, uygulanan tedaviler, kullandığı ilaçlar ve sağlığı ile ilgili konularda tam ve doğru bilgi verilmelidir.

(2)Önerilere Uyma:  Hasta, ilke olarak tedavisinden sorumlu yetkili hekimler tarafından önerilen tedavi planına uymakla yükümlüdür. Hasta, tedaviyi red eder veya hekim tarafından önerilen tedavi planına uymaması halinde doğacak sonuçlardan kendisi sorumlu olur.

(3)Uygunsuz Talepte Bulunma: Hasta, yetkili hekimince uygun görülmeyen ve tedavi planında bulunmayan herhangi bir ilacın verilmesini ya da uygulama yapılmasını talep etmemelidir.

(4)Tazmin Sorumluluğu: Hasta, kusurlu kullanım veya kasıtlı olarak sağlık kurum veya kuruluşunun demirbaş veya sarf malzemelerine verdiği zarar ve ziyanı tazmin etmekten sorumludur.

(5)Saygı Gösterme: Hasta, diğer hastalar ile hastane personelinin haklarını dikkate almak zorundadır. Hasta, sağlık kuruluşu içindeki hastaları tehlikeye sokan gürültü, duman ve ziyaretçi sayısının fazlalığı gibi durumda sağlık kuruluşu yönetiminin alacağı tedbirlere uymalıdır.

Birinci fıkrada belirtilen sorumluluklar haricinde, ihlalin durumuna göre personeli istihdam eden kurum ve kuruluş tarafından personel hakkında uygulanacak idari tedbir ve müeyyideler saklıdır.

7/1979

3 /1982

12/1982

44/1982

42/1983

5/1984

29/1984

50/1984

2/1985

10/1986

13/1986

30/1986

31/1987

11/1988

33/1988

13/1989

34/1989

73/1989

8/1990

19/1990

42/1990

49/1990

11/1991

85/1991

11/1992

35/1992

3/1993

62/1993

10/1994

15/1994

53/1994

18/1995

12/1996

19/1996

32/1996

16/1997

24/1997

13/1998

40/1998

6/1999

48/1999

4/2000

15/2000

20/2001

43/2001

25/2002

60/2002

3/2003

43/2003

63/2003

69/2003

5/2004

35/2004

20/2005

32/2005

59/2005

10/2006

44/2006

72/2006

3/2007

57/2007

97/2007

11/2008

23/2008

Fasıl 154

3/1962

43/1963

15/1972

20/1974

31/1975

6/1983

22/1989

64/1989

11/1997

20/2004

(2)Hak ihlali ayni zamanda ceza yasasına göre suç teşkil ettiği takdirde, Ceza yasasının ilgili kuralları uygulanır.

Fasıl 154

3/1962

43/1963

15/1972

20/1974

31/1975

6/1983

22/1989

64/1989

11/1997

20/2004

(A)Kamu görevlisi olmayan personel; hakları ihlal edilen hastanın doğrudan vaki olacak şikâyeti üzerine veya bu fiillerin başka şekilde tesbiti halinde Bakanlık veya başka kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan bildirim üzerine, işvereni tarafından ihlalin niteliğine göre ihtar ve/veya görevine son verme uygulanır.

(B)Kamu görevlisi olmayan personelin hasta haklarını ihlallerinden doğan hukuki sorumlulukları, genel hükümlere göre doğrudan doğruya kendilerine veya işverenlerine karşı birlikte dava açılarak ileri sürülebilir.

(C)Kamu görevlisi olmayan personel hakkında, Ceza Yasasına göre suç teşkil eden fiilleri sebebiyle cezai müeyyideler tatbik edilmesi, genel hükümlere göre doğrudan doğruya yapılacak ihbar veya şikayet yolunda gerçekleştirilebilir.

(2) Kamu görevlisi olmayan personel hakkında Şikâyetler Hasta Hakları Kurulu ve/veya Polis Genel Müdürlüğüne yapılır.

Hasta Hakları
Kurulunun Oluşumu, Görev ve Yetkileri

(2)Her örgüt kendi temsilcilerini belirleyerek, Bakanlar Kurulu’na iletilmek üzere Bakanlığa bildirir. Bakanlık, ilgili kurumların temsilcilerini içeren listeyi, hazırlayacağı bir önerge ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun onayı ile ilgili kişiler iki yıllığına Hasta Hakları Kuruluna atanır.

(3) Kurul üyelerinde çekilme, ölüm veya dört kez üst üste Kurul toplantılarına katılmamam gibi  bir nedenle boşalma olması halinde bir ay içerisinde boşalan kontenjanın yerine aynı kontenjandan ve aynı yöntemle Bakanlar Kurulu tarafından atama yapılır. Boşalan üyeliğe seçilen kimse, yerine seçildiği üyenin süresini tamamlar.

(4)Görev süresi sona eren Kurul üyeleri yeniden önerilip atanabilirler.

(2) Sekretarya ve Kurulun tüm giderleri Bakanlık bütçesi altında bir kalem altında gösterilerek, buradan karşılanır.

(1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yurttaşı olmak.

(2) Üniversite veya dengi bir yüksek okuldan mezun olmak.

(3) Kamu haklarında yasaklı bulunmamak.

(4) Bir yıldan fazla hapis cezasına çaptırılmamış olmak veya affa uğramış olsalar dâhil, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekarlık, irtikap, ırza geçme, hileli iflas ve benzeri yüz kızartıcı suçlardan dolayı mahkum olmamış olmak.

(5) Disiplin suçundan ötürü kamu hizmetlerinden azledilmemiş olmak.

(2) Kurul toplantılarında toplantı ve karar yetersayısı üye tamsayısının salt çoğunluğudur. Kabul ve ret oyların eşit olması halinde oya konan konu reddedilmiş olur. Çekimser oylar toplantı yetersayısına dahil olup, karar yetersayısı açısından dikkate alınmaz.

(3) Kurul kararları açık oyla alınır.

(4) Kurul, ayda en az bir kez toplanır. Gerektiği takdirde, Başkan veya en az iki üyenin istemi ile kurul olağanüstü toplanabilir. Olağan ve olağanüstü toplantıların günü, saati ve gündemi Başkan tarafından saptanır ve Sekreterya tarafından üyelere yazılı olarak duyurulur.

(1) Hasta Hakları ihlalleri ile ilgili olarak, kendisine yapılan yazılı şikâyet ve başvuruları inceleyip değerlendirmek ve gerekli görülmesi halinde görülen eksik ve aksaklıkların giderilmesi için Bakanlığa önerilerde bulunmak.

(2) Yapılan yazılı şikâyet ve başvurular, Kurulun ilk toplantısında gündeme alınarak, yapılacak işlem ve yöntem saptanır. İnceleme ve değerlendirme neticesinde, şikâyet konusu, sağlık kurum ve kuruluşu veya hekim veya sağlık personeli tarafından bu yasada öngörülen suçların işlendiği kanaatine varılması halinde KKTC Başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak.

(3) Hasta Hakları ile ilgili dünyadaki gelişmeleri izlemek, bu hakların ülkemizde yerleştirilmesi için girişim ve katkılarda bulunmak bu husustaki düşünce ve katkılarda bulunmak, bu husustaki düşünce ve önerilerini Bakanlığa iletmek.

(4) Yapılan yazılı şikâyet ve başvuru konusu ile ilgili olarak değerlendirilmelerini yaparken, ilgili kurum, kuruluş ve kişilerle temas edebilir. İncelemekte olduğu konu hakkında yazılı veya sözlü bilgi ve belge sunulmasını isteyebilir.

(5) Hasta Haklarının Yasaya göre uygulanabilmesi, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi ile ilgili olarak Bakanlıkla bilgi alışverişinde bulunmak ve işbirliği yapmak.

(6) Hasta Hakları ile ilgili olarak ülkemizde uluslar arası toplantı veya etkinlikler düzenlemek veya yurtdışında düzenlenecek bu tip toplantı veya etkinliklere katılmak.

(7)Hasta Hakları ihlalleri ile ilgili olarak istatistikti verileri derlemek ve rapor hazırlamak ve kamu oyununun bilgisine sunmak.

(8)Doğru bilgi ve beyanda bulunmamak.

Suç ve Cezalar

(2) Bu Yasanın 10’uncu maddesine aykırı hareket eden kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin beş katına kadar para cezasına veya iki yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler.

(3) Bu Yasanın 11’nci maddesine aykırı hareket eden kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin 10 katına kadar para cezasına veya beş yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler.

(4) Bu Yasanın 13’üncü maddesinin (1)’inci fıkrasına aykırı hareket eden kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin iki katına kadar para cezasına veya iki aya kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler.

(5) Bu Yasanın 17’nci maddesine aykırı hareket eden kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin iki katına kadar para cezasına çarptırılabilirler.

(6) Bu Yasanın 20’nci maddesine aykırı hareket eden kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin iki katına kadar para cezasına çarptırılabilirler.

(7) Bu Yasanın 22’nci maddesine aykırı hareket eden kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin dört katına kadar para cezasına çarptırılabilirler.

(8) Bu yasanın 49’unu maddesinin (8)’inci fıkrası uyarınca Kurul tarafından istenen bilgi ve belgeyi yasal mazereti olmaksızın vermekte kusur eden, doğru olmadıklarını bildiği veya doğru olmadıklarına inanması için makul sebebi olduğu halde, yalan, yanlış, kasıtlı bilgi veya belge veren bir kişi bir suç işlemiş olur ve mahkûmiyetleri halinde asgari ücretin iki katına kadar para cezasına veya altı aya kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler.

Son Kurallar